سی تار
سی تار
سیتار، یا سیتار، از سازهای زهی زخمه ای متعلق به موسیقی هندی، می باشد و نواختن سیتار، با یک زخمه فلزی انجام می گیرد. کاسه طنینی سی تار و دسته آن مشابه شکل ظاهری گلابی می باشد و کاسه طنینی گرد و دسته ای بلند دارد. حال از انواع سی تار که در شکل کاسه و همچنین تعداد سیم ها از هم منفک می‌گردند می توان به سه نوع زیر اشاره نمود :
1. نوع اول: دارای 7 سیم اصلی بوده و یک کاسه طنینی صدا و بدون هیچگونه سیم تشدید صدا می باشد.
2. نوع دوم: دارای 7 سیم اصلی و 11 تا 13 سیم تشدید صدا می باشد.
3. نوع سوم: همانند نوع دوم می باشد با این تفاوت که دارای دو کاسه بوده و کاسه دوم در بالای ساز می باشد که بیشتر حالت تزئینی دارد.
نوازندگان سی تار
از آهنگسازان و نوازندگان برجسته و مشهور سی تار، می توان به راوی شانکار اشاره نمود. او به آموزش سی تار به فرزندش به نام ” انوشکا شانکار ” نیز پرداخت. پیش از اسلام برای برگزاری جشن هنر شیراز در تخت جمشید ایران از ایشان دعوت شد و در آنجا حضور به عمل رسانید. علاوه بر شانکار، ولایت خان نیز سی تارنواز برجسته هندی دیگری بود. او را بزرگترین سیتارنواز قرن بیستم دانسته اند و در نوازندگی سی تار چیره دست و شهره بوده است.
عکس راوی شانکار
عکس ولایت خان
نگاهی بر پیشینه ساز سی تار
بر اساس شواهد موجود ساز سی تار ایرانی الاصل می‌باشد. در زمان امیر خسرو دهلوی از ایران به هند راه پیدا نموده است. پس از مدتی این ساز در ایران فراموش و مهجور گردیده شد. اما پس از سال ها یکی از شاگردان راوی شانکار به نام “زنده یاد عباس مهرپویا ” مجدد این ساز را به ایران آورده و با کمک های شایان ” مسعود صالح تاش ” که ادامه دهنده راه او بود، توانستند به موفقیت های عالی در مسیر احیاء و شکوفایی سیتار در “ایران” دست یابند.
مسعود صالح تاش
عباس مهرپویا
پیشینه ساز سیتار
ساز سی تار، از خانواده ساز لوت می باشد. لوت سازی است که در شمال هند، بنگلادش و پاکستان رابج می باشد. صدای سی تار، (صدای ساز سی تار) صدایی ظریف و تقریبا زیر می باشد. موسیقی برخواسته از ساز سی تار، قالبا سنتی است.
اجزای سی تار
یکی از تفاوت های این ساز با سایر در یکی از سیم های سی تار به نام ” باج تار ” می باشد. باج‌تار، از اصلی ترین سیم ها در میانه سیتار بوده و انعکاسدهنده یکی از تکنیک های سی تار یعنی تداعی کننده صدای انسان است. چیکاری موگاراها پست های کوچکی هستند که سیم های چیکاری را در سی تار نگه می دارند. سیم های چیکاری در اصل سیم های واخوان هستند که در دسته های سه تایی قرار می گیرند. چوتا گوراج ها، خرک سیم های کمکی هستند. کونتی ها همان گوشی های سی تار هستند که بصورت مخروطی ساخته می شوند. سایر اجزای ساز هم شامل : سیم گیر، خرک، شیطانک، پرده ها، و . . . می باشند که در همه سازها یکی هستند.
